Slechte stemming door slaaptekort
Wat doet slaaptekort met je mentale gezondheid?
Een korte nacht heb je zo te pakken. En af en toe slaaptekort lijkt misschien onschuldig. Maar wist je dat een paar slechte nachten al flinke invloed kunnen hebben op je stemming? Je kunt emotioneler, prikkelbaarder en zelfs somberder worden. In deze blog lees je wat slaaptekort met je mentale gezondheid doet, waarom je emotionele veerkracht eronder lijdt en hoe slaaptekort zelfs kan bijdragen aan het ontstaan van een depressie.
Wanneer heb je slaaptekort?
Slaaptekort betekent dat je structureel minder slaapt dan je lichaam en brein nodig hebben. De meeste volwassenen hebben ongeveer 7 uur slaap per nacht nodig. Slaaptekort ontstaat als je daar regelmatig onder zit, of als de slaap die je krijgt van onvoldoende kwaliteit is.
Wanneer heb je een slaapstoornis?
Het verschil tussen slaaptekort en het hebben van een slaapstoornis is soms lastig te onderscheiden. Slaaptekort ontstaat vaak door leefstijl: te laat naar bed, te vroeg eruit, te veel prikkels. Een slaapstoornis is medisch en langduriger van aard. Voorbeelden van slaapstoornissen zijn slapeloosheid (insomnie), slaapapneu of het vertraagde slaapfasesyndroom.
Je kunt dus slaaptekort hebben zonder een officiële slaapstoornis te hebben.
Wat doet slaaptekort met je emoties?
Slaaptekort maakt je gevoeliger, labieler en sneller overprikkeld. Dat komt doordat je prefrontale cortex (het hersengebied dat normaal gesproken je emoties remt en reguleert) bij slaaptekort minder goed functioneert. Je emoties slingeren daardoor vaker heen en weer.
Simpel gezegd: door slaaptekort reageer je emotioneler op kleine dingen, je hebt minder overzicht en raakt sneller uit balans. Vooral negatieve prikkels (zoals stress, kritiek of een volle inbox) blijven dan langer hangen. Daardoor kun je je somber, opgejaagd of angstiger voelen dan je normaal zou doen.
Wat is een depressie?
Een depressie is een stemmingsstoornis waarbij je voor langere tijd (minimaal twee weken) somber bent en nergens meer plezier uit haalt. Vaak gaan deze gevoelens gepaard met andere klachten zoals vermoeidheid, slapeloosheid of juist veel slapen, verlies van eetlust of juist eetbuien, schuldgevoelens of concentratieproblemen.
Kan slaaptekort een depressie veroorzaken?
Ja, slaaptekort verhoogt de kans op depressieve klachten. Uit onderzoek blijkt:
- Mensen die slecht slapen, hebben tot 2 keer meer kans op depressie dan mensen die goed slapen.
- Slaaptekort verstoort de verwerking van emoties: je brein verwerkt gebeurtenissen slechter, wat kan leiden tot angst en aanhoudende negatieve gevoelens.
- Chronisch slaaptekort zorgt ervoor dat je minder gevoelig bent voor serotonine. Dat is een belangrijke stemmingsregulator dat de bijnaam 'het gelukshormoon' draagt.
Is het goed om veel te slapen als je depressief bent?
Niet per se. Hoewel je lichaam bij depressieve klachten vaak verlangt naar rust, is te veel slapen (meer dan 9 uur per nacht) kan het je somberheid juist in stand houden of verergeren.
Wat helpt wél om beter te slapen?
Zelf kan je al veel doen om je slaap, en daarmee je stemming, te verbeteren. Een paar simpele, effectieve tips:
- Zorg voor daglicht overdag (minimaal 60 minuten buiten helpt je biologische klok)
- Beweeg dagelijks, bij voorkeur in de ochtend of middag
- Vermijd actieve schermen zoals social media minimaal een halfuur voor je naar bed gaat
- Lig maximaal 7,5 uur in bed, ook in het weekend
- Sta op als je niet kan slapen en doe iets rustigs (lezen, journaling)
- Probeer dankbaarheidsjournalen: 3 dingen opschrijven waar je dankbaar voor bent, is een bewezen effectieve manier om positiever en rustiger de nacht in te gaan. Dream Journals helpt je met prompts en vragen om te beginnen met Dankbaarheidsjournaling.
