Heel licht slapen
Heb ik nou wel of niet geslapen?
Ken je dat gevoel? Je wordt 's ochtends wakker en vraagt je af of je überhaupt hebt geslapen. Je weet zeker dat je de halve nacht wakker lag, maar toch heb je niet elk uur op de klok gezien. Misschien gebeurde dit tijdens een powernap of na een onrustige dag vol prikkels. Dit verwarrende fenomeen heeft zelfs een naam: paradoxale insomnia, ook wel bekend als slaapmisperceptie. In deze blog lees je er alles over.
Wat is slaapmisperceptie?
Slaapmisperceptie betekent dat je de indruk hebt dat je wakker lag, terwijl je in werkelijkheid (deels) hebt geslapen. Mensen met slaapmisperceptie krijgen vaak te horen: “Je slaapt meer dan je denkt.” Maar als het voelt alsof je wakker was, kan dat enorm frustrerend zijn. Het lijkt alsof je lichaam niet volledig tot rust komt, en dat gevoel is moeilijk te negeren.
Dit fenomeen komt vaker voor in bepaalde situaties, zoals:
- Tijdens slapen op ongewone tijden, zoals een dutje of na een nachtdienst.
- Na een dag vol onrust of overprikkeling.
- Bij mensen die gevoelig zijn voor externe prikkels, zoals licht of geluid.
Kun je slapen en wakker zijn tegelijkertijd?
We zijn gewend om slaap en wakker zijn los van elkaar te zien: je bent óf in dromenland óf klaarwakker. Maar de werkelijkheid is niet zo zwart-wit. Bij slaapmisperceptie is je brein deels actief, zelfs terwijl je slaapt. Dit lijkt op wat we zien in de natuur: sommige vogelsoorten kunnen met één hersenhelft slapen terwijl de andere helft alert blijft om gevaar in de gaten te houden. Bij mensen kan een soortgelijk mechanisme optreden, bijvoorbeeld als je stress ervaart of piekert. Een deel van je brein blijft dan ‘op de uitkijk staan’, wat het gevoel geeft dat je niet echt hebt geslapen.
Waarom voelt het alsof ik niet heb geslapen?
Zelfs medische experts kunnen niet altijd met zekerheid zeggen of je volledig hebt geslapen. Hoewel hersenfilmpjes (EEG) slaapactiviteit meten, registreren ze alleen grote veranderingen in hersengolven. Kleine activiteiten die erop wijzen dat je deels wakker bent, blijven vaak onopgemerkt. Dit betekent dat jouw ervaring – het gevoel van half wakker zijn – heel reëel is, zelfs als het niet volledig zichtbaar is op een EEG.
Herstel bij lichte slaap
Lichte slaap helpt je minder goed herstellen dan diepe slaap. Diepe slaap is essentieel voor fysiek herstel en REM-slaap is verantwoordelijk voor het verwerken van emoties en ervaringen. Wanneer je brein in een halfwaakstaat blijft hangen, kan dat ertoe leiden dat je je ’s ochtends minder uitgerust voelt, zelfs als je technisch gezien hebt geslapen.
Wat kun je doen om dieper te slapen?
Sommige mensen ervaren Paradoxale insomnia of slaapmisperceptie. Dit fenomeen laat zien dat slapen en wakker zijn niet altijd een zwart-witverhaal is. Als je hiermee worstelt, weet dan dat zelfs lichte slaap beter is dan helemaal geen slaap. Maar als je écht wilt werken aan betere nachten en herstel, neem dan de eerste stap: leer je brein tot rust te brengen.
Wil je hier actief mee aan de slag? Een coach, training of zelfs een simpele tool zoals een
Dream Journal kan je helpen om je nachten te verbeteren en uitgerust wakker te worden. Want iedereen kan leren beter te slapen – jij ook. 😊
Nieuwe alinea
