Dit is waarom je 's ochtends moe wakker wordt

Moeite met opstaan? Waarom dat op donkere dagen extra moeilijk is

Kortere dagen

Naarmate de dagen korter worden, neemt de kans toe dat het nog donker is wanneer de wekker gaat. Dit kan het moeilijker maken om op te staan en ervoor zorgen dat we ons moe voelen bij het wakker worden. Dit vermoeide gevoel kan zelfs tot halverwege de ochtend aanhouden. Waarom voelen we ons zo lusteloos en wat nog belangrijker is: wat kunnen we eraan doen?

Je slaapkwaliteit is niet optimaal

Eén van de belangrijkste redenen waarom je moe wakker wordt, is dat je slaapkwaliteit niet goed genoeg is geweest. Dit betekent dat, zelfs als je 7 tot 9 uur hebt geslapen, je slaap niet herstellend genoeg was. Dit kan komen door verschillende factoren:

• Slaapcyclus onderbrekingen: Je slaap bestaat uit verschillende fasen, waaronder lichte slaap, diepe slaap, en de REM-slaap. Als je slaapcyclus meerdere keren wordt onderbroken door geluid, stress of een onregelmatig slaapschema, word je vaak niet uitgerust wakker.
• Te lang slapen/in bed liggen: Het klinkt misschien tegenstrijdig, maar hoe langer je slaapt, hoe minder goed de slaapkwaliteit is. De kwaliteit van de slaap spreidt zich als het ware uit over de uren dat je slaapt, waardoor het zijn kracht verliest. 
• Stress en piekeren: Als je ’s avonds ligt te piekeren of je hebt veel aan je hoofd, zal dit onbewust je slaapkwaliteit beïnvloeden. Je lichaam kan misschien wel slapen, maar je brein komt niet volledig tot rust.
• Slaapstoornissen: Soms kan een onderliggende slaapstoornis, zoals slaapapneu, de reden zijn waarom je niet goed uitgerust wakker wordt. Deze aandoening veroorzaakt korte ademhalingspauzes tijdens de slaap, waardoor je slaap meerdere keren per nacht wordt verstoord.

Daglicht om wakker te worden

Je lichaam heeft een interne biologische klok die je slaap-waakritme reguleert, ook wel het circadiaanse ritme genoemd. Dit ritme wordt sterk beïnvloed door licht en donker. Wanneer het gaat schemeren weet je lichaam dat het tijd is om te gaan slapen. En signaleren je ogen daglicht? Dan krijg je een seintje van je hersenen dat het ochtend is en dat je aan de slag moet.

Op donkere winterdagen, wanneer er minder daglicht is als de wekker gaat, ontvangt je lichaam minder van deze signalen. Dit kan ervoor zorgen dat je biologische klok in de war raakt en je nog steeds melatonine produceert wanneer je eigenlijk wakker zou moeten worden. Het resultaat? Je voelt je slaperig en hebt moeite om je bed uit te komen.

Seizoensgebonden affectieve stoornis (SAD)

Een lusteloos, vermoeid of somber gevoel bij het wakker worden gaat in veel gevallen weg zodra je eenmaal aan de dag bent begonnen. Sommige mensen ervaren dit gevoel echter ook in de rest van de dag. Dat sombere, vermoeide gevoel tijdens de donkere maanden noemen sommige mensen ook wel de ‘winterblues’. Dit gevoel wordt soms gekoppeld aan het fenomeen van seizoensgebonden affectieve stoornis (SAD). Dat is een depressie die zich in bepaalde seizoenen voordoet, voornamelijk in de winter. In dit seizoen zijn de dagen korter zijn en is er minder zonlicht.

Hoewel winterblues en SAD vergelijkbare symptomen kunnen vertonen, zoals vermoeidheid, energietekort en veranderingen in slaappatronen, is SAD een klinisch gediagnosticeerde stoornis met ernstigere symptomen. Deze kunnen variëren van ernstige depressie en extreem veel slaapzucht. Deze problemen hebben een grote invloed op het dagelijks functioneren van iemand met SAD. Als je denkt dat dit op jou van toepassing is, kan het nuttig zijn om professionele hulp te zoeken.

Een onregelmatig slaapritme

Een onregelmatig slaapritme kan ook bijdragen aan vermoeidheid in de ochtend. Als je de ene nacht vroeg naar bed gaat en de andere nacht laat, raakt je biologische klok verstoord. Hierdoor is het lastiger om consistent uitgerust wakker te worden. Dit geldt ook voor het uitslapen in het weekend; hoewel het misschien verleidelijk is, kan uitslapen ervoor zorgen dat je slaapritme uit balans raakt, waardoor je doordeweeks weer moeite hebt met opstaan.

Geen motivatie om op te staan

Op donkere dagen is de motivatie om op te staan vaak lager, simpelweg omdat het buiten nog donker is. De zon is een natuurlijke stimulans om je dag te beginnen. Zonder die prikkel lijkt je bed een stuk aantrekkelijker en voelt het alsof het nog midden in de nacht is als je wekker afgaat.

Hoe kun je makkelijker wakker worden?

1. Creëer iets om naar uit te kijken
   Het werkt enorm motiverend als je ’s ochtends iets leuks hebt om voor op te staan, buiten je werk om. Dit hoeft niet ingewikkeld te zijn—het kan iets simpels zijn als 5 minuten rustig genieten van een kop koffie met de krant of je favoriete muziek aanzetten terwijl je je klaarmaakt. Ook kun je elke ochtend drie dingen opschrijven waarvoor je dankbaar bent, bijvoorbeeld in een Dream Journal. Zo begin je de dag positief en met een moment van reflectie.
   
   
2. Schrijf 's avonds je intenties op
   Als je in de avond al nadenkt over hoe je de volgende dag/ochtend wilt indelen, krijg je meer zin om op te staan. Schrijf in jouw Dream Journal een paar intenties of doelen op die je voor de ochtend hebt, zoals een korte wandeling maken, iets creatiefs doen of tijd nemen voor een gezond ontbijt. Het hebben van een plan geeft structuur en maakt het opstaan makkelijker omdat je een doel hebt om naar uit te kijken.
   
   
3. Creëer een ochtendritueel
   Een vaste ochtendroutine helpt je brein om makkelijker wakker te worden, omdat je niet na hoeft te denken over wat je als eerste gaat doen. Dit kan iets eenvoudigs zijn als: opstaan, je bed opmaken, een glas water drinken, en vervolgens ontbijten. Een routine zorgt voor consistentie en maakt het minder verleidelijk om te blijven liggen. Het helpt ook om je dag op een rustige en georganiseerde manier te beginnen.
   
   
4. Leg je kleren en ontbijt de avond van tevoren klaar
   Maak het jezelf makkelijker door de avond van tevoren je kleren klaar te leggen en je ontbijt voor te bereiden. Dit verlaagt de drempel om uit bed te komen, omdat je niet hoeft na te denken over wat je aantrekt of wat je gaat eten. Het gevoel van voorbereiding en controle maakt de ochtend een stuk minder stressvol en geeft je meer rust om de dag te beginnen.